Όλη η Ιστορία του Ι. Ν. της Κοιμήσεως της Θεοτόκου στην Παλλήνη

Στό κέντρο τῆς Παλλήνης καί στήν συμβολή τῆς Λεωφόρου Μαραθῶνος μέ τήν ὁδό Πατρ/χού Γρηγορίου τοῦ Ε΄ δεσπόζει ἐπιβλητικός ὁ πρῶτος ἐνοριακός ναός τῆς πόλεως, ἀρχικά ἐπ’ ὀνόματι τῆς ἐνδόξου Κοιμήσεως τῆς Ὑπεραγίας Θεοτόκου & τοῦ ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Δημητρίου, τελικά ὅμως ἐπεκράτησε στήν συνείδηση τῶν ἐνοριτῶν μας νά τιμᾶται ἔπ΄ ὀνόματι τῆς Κυρίας Θεοτόκου.

Ὁ ἱερός ναός τῆς «Παναγίτσας» ὅπως ἀποκαλεῖται, χτίστηκε στίς ἀρχές τοῦ περασμένου αἰώνα ἀπό τήν Μαρία Καλλιφρονά, σύζυγο τοῦ ἰδιοκτήτη τοῦ μεγάλου τσιφλικιοῦ «Χαρβάτι»  Μιχαήλ Καλλιφρονᾶ, γιά νά ἐξυπηρετεῖ τίς λατρευτικές ἀνάγκες τῆς οἰκογένειας Καλλιφρονᾶ ἀλλά καί τῶν κολίγων ποῦ ἐργάζονταν στό τσιφλίκι τους.

Στόν ἴδιο χῶρο, ὅπως δηλώνουν μαρτυρίες παλαιοτέρων κατοίκων ἀλλά καί ὅπως φάνηκε καί ἀπό τήν πρόσφατη ἐκ βάθρων ἀνακαίνιση τοῦ ναοῦ, προϋπῆρχε παρεκκλήσιο ἀπό λιθοδομή ἔπ΄ὀνόματι τοῦ ἁγίου ἐνδόξου μεγαλομάρτυρος Γεωργίου τοῦ Τροπαιοφόρου.

Ὁ ναός ἔχει ρυθμό μονόκλιτης βασιλικῆς, στόν ὁποῖον λίγο ἀργότερα μᾶλλον γιά λόγους ἀντιστήριξης, προστέθηκαν στή βόρεια καί νότια πλευρά του ἀπό δύο μεγάλες πετρόχτιστες ἀντηρίδες. Στήν ἀρχή εἶχε προβλεφτεῖ μικρό κωδωνοστάσιο, ἀκριβῶς πάνω ἀπό τήν κεντρική πόρτα, ἀλλά τό 1955 κτίστηκε ἐκ βάθρων ἀπό τήν νότια πλευρά, αὐτοτελές οἰκοδόμημα κωδωνοστασίου, μᾶλλον γιά νά στεγάσει τήν καμπάνα ἑξακοσίων περίπου κιλῶν ποῦ προσφέρθηκε ἀπό τόν τότε βασιλικό ναύσταθμο τῆς Σαλαμίνας, ἀλλά καί γιά νά τοποθετηθεῖ ρολόι ποῦ ἀπό τότε καθημερινά προσμετρά τήν ἀτελεύτητη ροή τοῦ χρόνου.

Μέ τόν μεγάλο σεισμό τῆς 24ης Φεβρουαρίου 1981 στίς ἁλκυονίδες νήσους, ὁ ἱερός ναός ὑπέστη ζημιές, κυρίως στήν ὀροφή καί ἀποκολλήθηκε τό μικρό πετροκτιστό κωδωνοστάσιο πάνω ἀπό τήν κεντρική θύρα, εὐτυχῶς χωρίς ἀνθρώπινες ἀπώλειες. Οἱ ζημιές ἀποκαταστάθηκαν βιαστικά, ἀφοῦ τήν ἐποχή ἐκείνη ὁ ναός κάλυπτε ἐνοριακές ἀνάγκες καί δέν διορθώθηκαν μέ τεχνικούς ὅρους ἀφοῦ εἶχε ὑποστεῖ σοβαρή βλάβη ὅπως φάνηκε ἀργότερα.

Τήν Μεγάλη Πέμπτη 15 Ἀπριλίου τοῦ 1993 ἐκδηλώθηκε πυρκαγιά ποῦ μᾶλλον προκλήθηκε ἀπό ἐμπρησμό (πολλοί συνδέουν τό γεγονός αὐτὸ μέ τήν ὑπόθεση τῶν σατανιστῶν ποῦ λίγο ἀργότερα συγκλόνισε τό πανελλήνιο καί διαδραματίστηκε στήν Παλλήνη), ὁ ὁποῖος ξεκίνησε ἀπό τό Ἅγιο Βῆμα καί ἀφοῦ ἔκαψε τό ξύλινο τέμπλο τοῦ ναοῦ καί ὁλοσχερῶς τήν θαυμάσια φορητή εἰκόνα τοῦ Ἁγίου Ἐνδόξου Προφήτου Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ Ἰωάννου, ἀμαύρωσε καί τίς ἀξιόλογες τοιχογραφίες τῆς Πλατυτέρας στόν θόλο τοῦ ἱεροῦ, τῆς Ἁγίας Τριάδος στόν κεντρικό θόλο καί διαφόρων ἁγίων δεξιά καί ἀριστερά. Οἱ τοιχογραφίες εἶχαν φιλοτεχνηθεῖ κατόπιν παραγγελίας τῆς ἰδιοκτήτριας τοῦ ναοῦ Μαρίας Καλλιφρονᾶ καί μέ δικές της δαπάνες.

Δυστυχῶς, παρότι ὁ ναός τήν ἐποχή ἐκείνη δέν κάλυπτε τίς λατρευτικές ἀνάγκες τῆς ἐνορίας καί θά μποροῦσε νά ἐπισκευαστεῖ χωρίς βιασύνη μέ τούς κανόνες τῆς τέχνης καί τῆς ἐπιστήμης γιά νά ἀποκατασταθοῦν οἱ τοιχογραφίες του, ἀφέθηκε στήν ὁμολογουμένως ἀγαθή καί ἀξιέπαινη μέριμνα καί φροντίδα ἐνοριτῶν, ποῦ ἀποκατέστησαν τῆς ζημιές ποῦ προκάλεσε ἡ πυρκαγιά μέ ἐπικάλυψη τῶν τοιχογραφιῶν ποῦ εἶχαν ἀμαυρωθεῖ ἀπό τόν καπνό, μέ ἐλαιοχρωματισμούς καί γενικότερα μέ πνεῦμα ὄχι συντηρήσεως ἀλλά πρόχειρης ἀποκαταστάσεως.

Τό τελειωτικό χτύπημα ἦλθε νά δώσει ὁ σεισμός τῆς 7ης Σεπτεμβρίου 1999 μέ ἐπίκεντρο τήν Παρνηθα, ὁ ὁποῖος κατέστρεψε ὁλοσχερῶς τήν ὀροφή του, τά ἐσωτερικά ἐπιχρίσματα (σοφάδες) καί κατά συνέπεια καί τίς ἐναπομείνασες παλαιές τοιχογραφίες καί γενικότερα ὅτι εἶχε γλιτώσει ἀπό τήν φθορά τοῦ χρόνου, τόν προηγούμενο σεισμό τοῦ 1981 καί τήν πυρκαγιά τοῦ 1993.

Ἀπό τίς τεχνικές ὑπηρεσίες κρίθηκε ἐπικίνδυνος καί ἀκατάλληλος, μέχρι νά ἐπισκευαστοῦν οἱ σοβαρές ζημιές ποῦ προκάλεσε ὁ σεισμός καί παρέμεινε κλειστός γιά τέσσερα περίπου χρόνια. Ἀμέσως κινητοποιήθηκε τό ἐκκλησιαστικό συμβούλιο γιά τήν πλήρη ἀποκατάστασή του καί τήν ἐκ βάθρων πλέον ἀνακαίνισή του, μέ τήν ὑποβολή πλήρους μελέτης πρός ἔγκριση στό ἁρμόδιο γραφεῖο τῆς ναοδομίας  στήν Ἱερά Σύνοδο, τήν ὁποίαν συνέταξε ἀφιλοκερδῶς ὁ συμπολίτης μᾶς Ἀρχιτέκτων-Μηχανικός κ. Ἄγγελος Πράπας.

Μέ τήν ὑπ’ ἀριθμόν 2945/13.07.2001 ἄδεια ἀποκαταστάσεως τοῦ ἱεροῦ ναοῦ, καταφέραμε τελικά νά «ἀποσπάσουμε» μετά ἀπό δύο χρόνια ὑποβολῆς μελετῶν καί διορθώσεως αὐτῶν γιά ἀσήμαντες πολλές φορές «παραλείψεις» τήν ἔγκριση ἀπό τό ἁρμόδιο τεχνικό γραφεῖο τῆς Ἱερᾶς Συνόδου, καί ξεκινᾶ ἕνας τιτάνιος ἀγώνας, μέ δυσκολίες, ἐμπόδια, ἀκόμη καί ἐξ οἰκείων ἀντιδράσεις, ποῦ μέ τήν Χάρη τοῦ Θεοῦ καί διά πρεσβειῶν τῆς Θεομήτορος προσπελάστηκαν ἐπιτυχῶς.

Συγκλονιστική ὅμως καί συνάμα συγκινητική, ὑπῆρξε ἡ βοήθεια καί ἡ ἀνταπόκριση ἰδιωτῶν καί φορέων τῆς πόλεως στήν προσπάθεια ἀποκαταστάσεως τοῦ ναοῦ. Μέ τήν συνδρομή τοῦ Δήμου Παλλήνης, τοῦ ἐκπολιτιστικοῦ συλλόγου «Ὁ Παλληνεύς», παλαιῶν καί νέων κατοίκων, ἀκόμη καί διερχόμενων πιστῶν καί μέ τίς ὑποδείξεις τοῦ ἁρμόδιου μηχανικοῦ, περατώθηκαν οἱ ἀπαραίτητες ἐργασίες ποῦ ἔφεραν στό παρόν κάλλος τόν ἱερό ναό, ποῦ ἀναμφισβήτητα κοσμεῖ τήν πόλη μας καί ἀποσπᾶ τόν ἔπαινο ὅσων ἐπωνύμως ἤ ἀνωνύμως βοήθησαν στήν ἀποκατάστασή του.

Τήν   Κυριακή 21η  Μαρτίου 2004, τελέσθηκαν ἀπό τόν Θεοφιλέστατο Ἐπίσκοπο Διαυλείας κ. Δαμασκηνό (νῦν Μητροπολίτη Διδυμοτείχου), λόγω ἀσθενείας τοῦ Σεβασμιωτάτου πρώην Μητροπολίτου κ. Ἀγαθονίκου, τά θυρανοίξια τοῦ Ἱεροῦ Ναοῦ καί τήν Κυριακή 5η Ἰουνίου τοῦ 2005 τελέσθηκαν πανηγυρικῶς τά ἐγκαίνια αὐτοῦ ἀπό τόν Σεβασμιώτατο  Μητροπολίτη μᾶς κ. Νικόλαο  μέ τήν πάνδημη συμμετοχή τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ τῆς πόλεώς μας.

Ὁ Ἱερός Ναός τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου ἀποτελεῖ τό λειτουργικό κέντρο τῆς ἐνορίας μας ἀφοῦ σέ αὐτόν τελοῦνται ἱερές ἀκολουθίες καί θεῖες λειτουργίες κυρίως στίς Θεομητορικές ἑορτές, στίς μνῆμες τῶν ἁγίων της Ἐκκλησίας μας καί οἱ ἱερές ἀκολουθίες τῆς Μεγάλης Τεσσαρακοστῆς.

Ἀνελλιπῶς, κάθε Τετάρτη τελεῖται ἡ ἀκολουθία τοῦ ἑσπερινοῦ καί ἐν συνέχεια ὁ μικρός παρακλητικός κανόνας πρός τήν Θεοτόκο, ἐνῶ ἀπό τόν μήνα Ὀκτώβριο μέχρι τόν ἑσπερινό της Ἀναλήψεως τοῦ Κυρίου μᾶς ἀκολουθεῖ τό ἑσπερινό κήρυγμα.

Ἡ κορύφωση τῶν λατρευτικῶν συνάξεων λαμβάνει χώρα τήν περίοδο τοῦ Δεκαπενταύγουστου, ὅπου ὅπως σοφά λέγει ὁ λαός μᾶς εἶναι τό Πάσχα τοῦ καλοκαιριοῦ, μέ καθημερινή θεία λειτουργία τό πρωί καί ἱερά παράκληση τό ἀπόγευμα.

Τήν 12η Αὐγούστου τελεῖται κατανυκτική ἱερά ἀγρυπνία ἐνῶ τήν παραμονή τῆς ἑορτῆς τῆς Κοιμήσεως τῆς Θεοτόκου τελεῖται ὁ μεγάλος πανηγυρικός ἑσπερινός, ψάλλονται τά ἐγκώμια τῆς Θεοτόκου ἐνώπιόν του ἀνθοστόλιστου ἐπιταφίου της, ἀφοῦ προηγουμένως πανευλαβῶς ἔχει ἐναποτεθεῖ ἡ εἰκόνα τοῦ παναγίου σώματός Της καί ἀκολουθεῖ ἡ λιτάνευση τοῦ ἐπιταφίου πέριξ του ἱεροῦ ναοῦ. Ἀνήμερα τῆς ἑορτῆς τελεῖται ὁ ὄρθρος καί ἡ πανηγυρική θεία λειτουργία καί τό ἀπόγευμα ὁ μεθέορτος ἑσπερινός καί ἡ ἱερά παράκληση.

Ξεχωριστή εὐλογία γιά τήν ἐνορία μας καί τόν ἱερό ναό τῆς Θεομήτορος ἀποτελεῖ ἡ ἀπόκτηση ἀκριβοῦς ἀντιγράφου τῆς θαυματουργοῦ ἱερᾶς εἰκόνος τῆς Παναγίας τῆς Ἐσφαγμένης, τό πρωτότυπό της ὁποίας φυλάσσεται στήν ἱερά μονή Βατοπαιδίου τοῦ Ἁγίου Ὅρους. Καθιερώσαμε πανεφροσύνως νά ἑορτάζεται τήν 1η Ὀκτωβρίου, ποῦ ἡ Ἐκκλησία μᾶς τιμᾶ τήν Ἁγία Σκέπη τῆς Θεοτόκου μέ κατανυκτική ἱερά ἀγρυπνία κατά τό μοναχικό τυπικό στήν ὁποία ψάλλει πολυμελής χορός ἱεροψαλτῶν.

Το Πάσχα του καλοκαιριού

Στη συνείδηση του ευσεβούς λαού μας η γιορτή της Κοιμήσεως της Θεοτόκου δεν είναι μόνο μια ιδιαίτερη και ξεχωριστή Θεομητορική εορτή, αλλά μια ευκαιρία μοναδική για να τιμήσει το πρόσωπο της Θεοτόκου και να εκφράσει την απέραντη ευγνωμοσύνη του σε Εκείνη που έγινε πρόξενος της σωτηρίας του.

Πολλοί υποστηρίζουν, όχι άστοχα, ότι μετά τις εορτές των Χριστουγέννων και του Πάσχα μεγαλύτερη επίδραση στο ευσεβές φρόνημα του λαού μας δεν προκαλεί άλλη εορτή, από την ένδοξη Κοίμηση και την προς τους ουρανούς μετάσταση της Υπεραγίας Θεοτόκου. Και τούτος ο συλλογισμός δεν απέχει πολύ από την πραγματικότητα, αν αναλογιστεί κανείς πως σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη της πατρίδας μας, από τα αστικά κέντρα και τους ορεινούς όγκους της μέχρι τα διάσπαρτα νησιωτικά συμπλέγματα που την αποτελούν, τον Δεκαπενταύγουστο πανηγυρίζει χωρίς υπερβολή ολόκληρη η Ελλάδα και όλοι οι Έλληνες.

Άλλωστε, δεν είναι τυχαίο το γεγονός πως για την πατρίδα μας και για όλους εμάς η Κυρία Θεοτόκος είναι η «Υπέρμαχος Στρατηγός», η «Ελευθερώτρια», η «Κοσμοσώτηρα», η «Ελεούσα», η «Γιάτρισσα» και άπειρα κοσμητικά προσωνύμια που η ευσέβεια του λαού μας αλλά και η σωστική πολλές φορές επέμβασή Της στη ζωή όλων μας προσέδωσαν στο πιο λαοπρόβλητο και λαοφιλές μετά τον Κύριό μας πρόσωπο της χριστιανικής πίστεως.

Ιδιαίτερη όμως και ξεχωριστή είναι η εορτή της Ενδόξου Κοιμήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου και για την πόλη μας, και παρά το γεγονός ότι ο μήνας Αύγουστος είναι ο κατ’ εξοχήν μήνας των θερινών διακοπών που οι περισσότεροι οικιστές της έχουν «διαφύγει» από το κλεινόν άστυ παρά ταύτα όσοι παραμείναμε, κάθε χρόνο βιώνουμε ανεπανάληπτες πνευματικές αναβάσεις και απολαμβάνουμε χωρίς υπερβολή αυτό που σοφά ο λαός μας λέγει, ότι η γιορτή της Παναγίας μας είναι το Πάσχα του καλοκαιριού.

Τον Δεκαπενταύγουστο στην Παλλήνη όσοι τον ζουν μέσα στο ζωτικό χώρο της Εκκλησίας μας, είναι σίγουρο ότι απολαμβάνουν και βιώνουν ανείπωτες πνευματικές χαρές. Κάθε πρωί στον κατανυκτικό ναό Της τελείται η θεία λειτουργία και κάθε απόγευμα η παράκληση, ενώ τρεις ημέρες πριν την μεγάλη εορτή τελείται ιερά αγρυπνία σε ανάμνηση του Ευαγγελισμού της Μεταστάσεως της Θεοτόκου.

Κατά την παράδοση της Εκκλησίας μας τρεις ημέρες πριν την Κοίμηση της Παναγίας μας και ενώ Εκείνη είχε μεταβεί όπως συνήθιζε κάθε μέρα μετά την Ανάληψη του Κυρίου μας στο Όρος των Ελαιών, εκεί που για τελευταία φορά μετά την Ανάσταση είδε τον Υιό και Θεό της, ο Αρχάγγελος Γαβριήλ όπως τότε στην Ναζαρέτ που της ανήγγειλε ότι «τέξει Υιόν» τώρα της ευαγγελίσθηκε ότι μετά τρεις ημέρες θα εγκαταλείψει τον μάταιο κόσμο και την παναγία ψυχή της θα παραλάβει ο Κύριος μας στους ουρανούς. Αυτό το γεγονός με ιδιαίτερη υμνολογική ακολουθία πανηγυρίσαμε το βράδυ της αγρυπνίας.

Την παραμονή της εορτής, στον πανηγυρικό εσπερινό ψάλαμε τα εγκώμια προς την Θεοτόκο μπροστά στον επιτάφιό της και αμέσως μετά λιτανεύσαμε στους δρόμους της πόλης μας το ανθοστόλιστο κουβούκλιο στο οποίο είχαμε προηγουμένως εναποθέσει την εικόνα του παναχράντου σώματος της Υπεραγίας Θεοτόκου. Ανήμερα της εορτής με κάθε λαμπρότητα τελέσθηκε ο πανηγυρικός όρθρος και εν συνεχεία η Θεία Λειτουργία. Και τις δύο ημέρες, πλήθος λαού είχε συρρεύσει για να τιμήσει την πανήγυρη του ναού μας και να απολαύσει τις ξεχωριστές ακολουθίες που τελέσαμε προς δόξαν Θεού και προς τιμήν και μνήμην της Κυρίας Θεοτόκου.

Πηγή: Ιστοσελίδα Ι.Ν. Αγίου Τρύφωνος Παλλήνης